Auteur: Ben Mondriaan

Als je bij een machtig man aan tafel zit, vergeet dan niet wie je voor je hebt.
Bedwing je gulzigheid, ook al houd je van een goede maaltijd. Laat je niet verleiden door zijn lekkernijen, want je wordt erdoor misleid. Tob jezelf niet af om rijk te worden, zet dat plan opzij.
Zodra je op rijkdom afvliegt, is die al verdwenen. Hij krijgt vleugels, plotseling, en vliegt als een arend weg.

Luister, mijn zoon, en word wijs, kies de juiste weg. Ga niet om met dronkelappen, blijf bij gulzigaards vandaan. Want wie slempt en brast, wordt arm, wie altijd zijn roes ligt uit te slapen, gaat ten slotte in lompen gehuld. Luister naar je vader, hij die je verwekt heeft, veracht je moeder niet wanneer ze oud is. Verwerf de waarheid en verkwansel haar niet, laat je onderrichten, verwerf inzicht en wijsheid.

Wees niet jaloers op kwaadaardige mensen, zoek hun gezelschap niet,
want ze hebben kwaad in de zin en spreken onheilspellende woorden. Door wijsheid wordt een huis gebouwd, door inzicht houdt het stand, door kennis worden de kamers gevuld met rijke en kostbare pracht. Alleen een wijze heeft kracht, inzicht maakt hem sterker.

Verheug je niet over de val van je vijand, juich niet als hij ten onder gaat.
Want de HEER ziet het en keurt het af, en laat Zijn woede op je vijand varen. Wind je niet op over kwaadaardige mensen, wees niet jaloers op goddelozen. Want wie kwaad doet, heeft geen toekomst, het licht van goddelozen wordt gedoofd. Mijn zoon, heb ontzag voor de HEER en de koning, ga niet om met wie zich tegen hen verzetten. Ze gaan plotseling ten onder, en wie weet hoe zwaar de ramp is die hen treft?

Hier volgen andere spreuken van Salomo, die de dienaren van koning Hizkia van Juda hebben gekopieerd. Eer aan God, omdat Hij dingen verbergt, eer aan de koning, omdat hij dingen onderzoekt. Zo peilloos hoog als de hemel, zo peilloos diep als de aarde, zo peilloos is het hart van een koning. Als het zilver van onzuiverheden is ontdaan, maakt de edelsmid een prachtige vaas.
Als de koning zich ontdoet van goddelozen, schraagt gerechtigheid zijn troon.

Een heerser laat zich overtuigen door geduld, kalme woorden breken krachtige tegenstand. Als je honing hebt gevonden, eet dan niet meer dan goed voor je is, spaar je maag, anders braak je het uit. Bezoek een vriend alleen zo nu en dan, anders word je hem te veel en gaat hij je haten. Wie een vals getuigenis tegen een ander aflegt, is als een bijl, een zwaard, een scherpe pijl.

Zoals sneeuw niet bij de zomer past, en regen niet bij de oogst, zo past eer niet bij een dwaas. Zoals een vogel wegvliegt, zoals een zwaluw wegwiekt, zo vervliegt een ongegronde vloek. Een zweep voor het paard, een teugel voor de ezel, een stok voor de rug van een dwaas. Antwoord een dwaas niet met dwaasheid, word niet als hij. Antwoord hem naar zijn dwaasheid, hij moet niet denken dat hij wijs is.

Wie zich met een woordenstrijd bemoeit die hem niet aangaat, trekt aan de oren van een hond die rustig voorbijloopt. Zoals een dolleman maar in het wilde weg schiet, met brandende pijlen dood en verderf zaait, zo is iemand die zijn vriend bedriegt, en zegt: ‘Het was maar voor de grap.’

Juich niet over de dag van morgen, je weet niet wat hij brengen zal. Laat een ander je prijzen, doe het niet zelf, laat het over aan een vreemde, zie er zelf van af. Een steen is zwaar, het zand is een last, zwaarder dan beide drukt de ergernis over een dwaas. Woede is wreed, razernij is als een stortvloed, maar wie is tegen jaloezie bestand? Beter dat je openlijk terechtgewezen wordt dan dat je uit liefde wordt gespaard.

Zoals men ijzer scherpt met ijzer, zo scherpt een mens zijn medemens. Wie een vijgenboom met zorg omringt, zal zijn vruchten eten, wie zorg heeft voor zijn heer, wordt door hem gerespecteerd. Zoals water het gezicht weerspiegelt, zo weerspiegelt het hart de mens.